Aby móc w pełni rozkoszować się dźwiękiem podczas oglądania filmu czy koncertu ulubionego zespołu, w domu czy mieszkaniu, bez wątpienia potrzeba dobrego systemu kina domowego. Wielu klientów zadaje nam pytanie jak stworzyć swój własny, dobrze grający zestaw? Czym się kierować przy zakupie?
Obecnie postęp technologiczny pozwala na to, co jeszcze kilka lat temu było wręcz nie do pomyślenia. O systemach, które pozwalały uzyskać kinową jakość obrazu i dźwięku w domu można było tylko pomarzyć. Teraz, każdy może pozwolić sobie na kinowe odczucia bez ruszania się z domu. Niezależnie od tego jakim pomieszczeniem dysponujemy, zawsze trzeba pamiętać, że nawet najlepszy sprzęt, lecz źle dobrany i niewłaściwie zainstalowany, nie spełni naszych oczekiwań. Kształt pokoju determinuje nie tylko umieszczenie głośników, ale także akustykę pomieszczenia. Przy projektowaniu pokoju z systemem kina domowego zawsze warto skontaktować się z firmami świadczącymi usługi instalacji takich systemów, które doradzą jakich błędów nie popełnić, a także jaki sprzęt warto kupić.
Typowy zestaw kina domowego składa się z wielokanałowego wzmacniacza a w zasadzie amplitunera ponieważ zazwyczaj są to urządzenia wyposażone w tuner radiowy, źródła sygnału video oraz odpowiedniej liczby głośników. Amplitunery od których zaczynają się oferty producentów np. Denon AVR-X520BT ,Onkyo SR-TX252, czy Marantz NR1506 posiadają 5 końcówek mocy i jedno wyjście dla aktywnego głośnika niskotonowego – subwoofera. Oznacza to, że możemy podłączyć 5 głośników w konfiguracji: 2 główne -przednie, 1 centralny, który powinien być umieszczony nad lub pod telewizorem i 2 głośniki satelitarne z tyłu, co pozwoli na uzyskanie odpowiedniej przestrzeni dźwiękowej. Aby zmaksymalizować przestrzenne odczucia można też tworzyć systemy kina domowego obsługujące nawet kilkanaście głośników.
Dzisiejszym standardem są amplitunery 7-kanałowe a wśród nich możemy znaleźć modele tańsze – na poziomie 2-3 tys. zł np. Denon AVR-X1300, Onkyo TX-NR656, jak też ambitniejsze, droższe konstrukcje. Np. na amplituner Cambridge Audio CRX-120 czy Arcam AVR390 musimy przygotować 7-10 tys. zł.
Od czego więc zacząć kompletowanie własnego systemu kina domowego? Najprostszym rozwiązaniem jest oczywiście kupienie gotowego zestawu (Bose Acoustimass, Paradigm Cinema, Harman Kardon HKTS 65) składającego się z 5 głośników i subwoofera. Na rynku są także kompletne zestawy głośników z dedykowaną elektroniką (Harman Kardon BDS 785W). Takie rozwiązanie to często kompromis pomiędzy niewygórowaną ceną i jakością. Jednak niezależnie od tego, czy decydujemy się na kupno „gotowca” czy zamierzamy zabrać się za samodzielne dobieranie komponentów, musimy wiedzieć, za co który głośnik odpowiada.
Podstawowy zestaw 5.1 (5 głośników i subwoofer) składa się z: głośników przednich (prawego i lewego), które dostarczają dźwięk od frontu,
głośnika centralnego, umieszczonego bezpośrednio nad lub pod telewizorem, czy ekranem projekcyjnym, dwóch głośników tylnych umieszczonych za miejscem odsłuchu i jednego subwoofera odpowiedzialnego za niskie tony (bas).
Każdy z tych głośników ma do spełnienia określoną rolę, dzięki czemu możliwe jest uzyskanie głębi dźwięku i efektu surround ( z ang. „otaczać” ), który powoduje, że dźwięk dociera do nas ze wszystkich stron pomieszczenia i możemy poczuć się, jakbyśmy byli w centrum wydarzeń przestawionych na ekranie.
Kolumny głośnikowe przednie
W kinie domowym, głośniki te zapewniają szeroką scenę audio, której zadaniem jest zwiększenie realistyczności wrażeń dźwiękowych. To właśnie dzięki nim uzyskujemy dobrze brzmiące efekty specjalne i muzykę. Głośniki te synchronizują poszczególne ścieżki dźwięku z obrazem, dzięki czemu, jako odbiorcy wiemy, które dźwięki dzieją się po prawej stronie a które po lewej – efekt Stereo.
Głośniki przednie odpowiadają także za to co dzieje się poza ekranem np nadlatujący samolot, którego jeszcze nie widać, ale zaraz pojawi się na ekranie.
Należy dobrze rozważyć, jakich kolumn głośnikowych użyć, gdyż głośniki podłogowe (JBL Arena 180, Advance Acoustic K7S, Monitor Audio MR6, Dali Zensor 7) z reguły mają szerszy zakres przenoszonych częstotliwości (dokładnie niżej schodzący bas) i większe możliwości dynamiczne, natomiast głośniki podstawkowe (Advance Acoustic K3SE, JBL Studio 220, Monitor Audio Bronze 2) są mniejsze i łatwiejsze do ustawienia. Niektóre głośniki są specjalnie przystosowane do zawieszenia na ścianie (Monitor Audio Soundframe, DLS Flatbox Large) można je także zamontować na ścianie. Podstawkowa wersja głośników uzupełniona dobrze dobranym subwooferem jest jak najbardziej do rozważenia.
Głośnik centralny
Głośnik centralny dostarcza ponad 50% całej ścieżki dźwiękowej, w tym praktycznie wszystkie kwestie mówione i dialogi. Jako, że został zaprojektowany w ten sposób, aby odzwierciedlać dźwięki tego, co akurat dzieje się na ekranie, dobry głośnik centralny jest niezbędnym elementem każdego kina domowego i nie warto na nim oszczędzać. Już za niewiele ponad tysiąc złotych możemy kupić wydajny głośnik centralny który poradzi sobie z odpowiednim natężeniem dźwięku w średnich pomieszczeniach(Advance Acoustic KC). Przy dużych salach kinowych wymagany będzie większy i wydajniejszy głośnik np. ważący ponad 40kg Monitor Audio PL C350.
Jako że jest często umieszczony bezpośrednio pod lub nad telewizorem warto pamiętać o tym co mamy do dyspozycji. Jeśli, na przykład, posiadamy telewizor zamontowany na ścianie, to takie samo rozwiązanie warto zastosować dla głośnika. Należy pamiętać o dopasowaniu głośnika do rozmiarów pomieszczenia i telewizora. Gotowe zestawy zazwyczaj zawierają mniejszy głośnik centralny, dla wygody i uniwersalności. Takie rozwiązanie sprawdzi się w przypadku mniejszych pomieszczeń. W przypadku gdy jednak posiadamy dużą przestrzeń, to i adekwatny do niej sprzęt powinien mieć większy rozmiar i moc, aby prawidłowo spełniać swoją rolę.
Głośniki tylne
Często nazywane głośnikami surround, gdyż to właśnie one są odpowiedzialne za tworzenie tego efektu. Szelest liści, spadające krople deszczu, czy zbliżające się odgłosy kroków, wszystkie odgłosy otoczenia kreowane są przez te głośniki.
System 5.1 posiada tylko jedną parę tych głośników, co dobrze sprawdzi się w przypadku mniejszych pomieszczeń, lub mniej wymagających użytkowników. W przypadku większych pomieszczeń, dobrym rozwiązaniem będzie system 7.1 lub 9.1 w którym dodatkowe głośniki zapewnią jeszcze lepsze wrażenie odsłuchowe i pogłębią efekt surround. Dzisiaj producenci oferują także modele o oznaczeniach 7.2 - np. Marantz SR5011 czy 9.2 - Denon AVR-X4300. Ta „dwójka” oznacza że możemy podłączyć 2 aktywne subwoofery.
Jeżeli szukamy rozwiązań z wyższej półki to skierujemy się w stronę sprzętów obsługujących technologię Dolby Atmos, która wykorzystuje dodatkowe, dedykowane do tego systemu głośniki w systemach 7, 9, 11 czy nawet 13 kanałowych, do stworzenia trzeciej warstwy dźwięku ponad miejscem z którego oglądamy film.
Przy odpowiednim rozplanowaniu pomieszczenia, jako tylne głośniki efektowe mogą być użyte typowe kolumny podstawkowe. W salonach i pomieszczeniach wielofunkcyjnych najczęściej stosowane są małe głośniki zawieszane na ścianie (JBL Control, Monitor Audio Radius 45), lub głośniki zabudowane w sufit (Monitor Audio CT165).
Poprawny dobór i umiejscowienie głośników tylnych, daje możliwość doświadczenia bardzo realistycznych odczuć dźwiękowych. Złe umiejscowienie tylnych głośników może prowadzić do wątpliwości, czy nasz system surround w ogóle działa. Aby zapobiec temu problemowi, należy wybrać takie głośniki, które można łatwo ustawić w stronę miejsca, z którego oglądamy film. Tu przydać się mogą podstawki pod głośniki, które umożliwiają dowolne ich obracanie, a także ustawienie w optymalnym miejscu, np NorStone Stylum, Esse, Finn, Tolke.
W pomieszczeniach gdzie miejsce odsłuchu znajduje się bezpośrednio pod tylną ścianą można zastosować głośniki bipolarne (Monitor Audio Silver FX). Korzystają one z technologii, która pozwala na wykorzystanie odbitego dźwięku od ścian i stworzenie tzw. bliskiego pola odsłuchu.
Subwoofer
Jest to głośnik zaprojektowany specjalnie z myślą o niskich tonach – basach. Wszystkie filmy akcji, koncerty muzyczne i wiele programów telewizyjnych wykorzystuje dedykowane pasmo, przekazujące niskie tony. Bas sprawia, że dźwięk jest pełniejszy i brzmi bardziej naturalnie. Efektom specjalnym nadaje głębię i pożądany efekt mocy.
Subwoofer świetnie wzbogaca odczucia muzyczne. Podkreśla wrażenia płynące ze słuchania każdego rodzaju muzyki. Jako, że większość głośników nie jest w stanie wydobyć z siebie dźwięków o takiej charakterystyce, subwoofer jest niezbędnym elementem każdego systemu kina domowego, zapewniającym odpowiednio niski zakres przetwarzanych częstotliwości.
Wbrew powszechnej opinii o dużej dowolności w ustawieniu subwoofera jego umiejscowienie jest dość istotne. Fakt że im niższy dźwięk tym dłuższa fala, a co za tym idzie mniej kierunkowa, ale właśnie dlatego bardzo podatna na „geometrię” pomieszczenia i jego właściwości akustyczne. Do tego dochodzą indywidualne preferencje słuchającego - wiadomo, że każde ucho jest inne, należy więc eksperymentować z ustawieniem subwoofera, tak aby w danych warunkach otrzymać optymalny dźwięk.
Dla użytkowników mniejszych pomieszczeń polecamy więc mniejsze subwoofery (Sumiko S0, Highland Audio Dord 165, Velodyne Mini Vee). Ich moc w pełni wystarczy do tego, aby dobrze pokryć basem całą dostępną przestrzeń. Dla posiadaczy większych pokoi polecamy modele większe (Advance Acoustic K-Sub200, Monitor Audio Silver W12, Velodyne SPL-1200 Ultra) czy nawet zastosowanie 2 subwooferów w jednym pomieszczeniu.
Jeśli ktoś chce ukryć głośniki możliwe jest oczywiście umieszczenie ich w ścianie czy suficie, choć przy obecnych trendach w konstruowaniu sprzętu audio, to nie są tylko urządzenia, ale także bardzo elegancko wyglądający element wystroju.
Podsumowanie
Większość producentów głośników oprócz typowych zestawów stereo oferuje głośniki przeznaczone do systemów kina domowego. Wśród propozycji firm : Advance Acoustic, JBL, Harman Kardon, Revel, Dali, Monitor Audio, KEF, Canton, Paradigm i innych znajdziemy głośniki centralne, subwoofery i głośniki efektowe. Możemy wybierać spośród gotowych zestawów lub konfigurować je według własnych potrzeb dobierając pojedyncze pozycje.
Warto zadać sobie pytanie: gdzie umieścimy sprzęt? I w zależności od odpowiedzi dobrać odpowiednie urządzenia.
W większości przypadków zarówno telewizor jak i system kina domowego nie będą głównym elementem pomieszczenia, na przykład w przypadku standardowego pokoju dziennego. Cały sprzęt będzie dodatkiem do tego, co dzieje się dookoła. W takim przypadku najlepsza będzie prostota i decyzja o zakupie trochę mniejszego zestawu głośników np. w konfiguracji 5.1. Będzie on spisywać się idealnie, gdy zdecydujemy się na wieczór filmowy raz czy dwa w ciągu tygodnia, a nie zajmie dużo miejsca i będzie estetycznie wyglądać.
Z drugiej strony, gdy należymy do grona ludzi uwielbiających kino, dbających o każdy detal w dźwięku, a do tego posiadamy dużo wolnej przestrzeni na stworzenie pokoju dedykowanego systemowi kina domowego, nasze możliwości są niemal nieskończone. Warto wtedy zdecydować się na rozwiązania takie jak kolumny podłogowe, system 7.1 i technologię Dolby Atmos, które znacznie podniosą wrażenia towarzyszące oglądaniu filmów, a pokój naprawdę zamieni się w salę kinową.
Są pewne podstawy, o których zawsze należy pamiętać przy ustawianiu sprzętu, na przykład: nie należy chować głośników za meblami, gdyż wpływa to na rozpraszanie się dźwięku. Ustawienie przednich głośników zbyt daleko od telewizora, spowoduje rozszerzenie się sceny, przez co zamiast wciągać nas w historię filmu, będzie nadmiernie przyciągać uwagę i odsunie nas od tego co dzieje się na ekranie.
Jeśli ktoś chce zachować nowoczesny design i nie zagracać pokoju stojącymi czy wiszącymi głośnikami może zdecydować się na system głośników przeznaczonych do zabudowy. Przy obecnych możliwościach technologicznych system taki może oferować wysoką jakość dźwięku, nie przeszkadzając w aranżacji pomieszczenia.
Ważnym elementem w tworzeniu systemu kina domowego, jest odległość miejsca w którym będziemy siedzieć i delektować się filmem, od ekranu. To z kolei determinuje umiejscowienie głośników w pokoju. Przykładowo 80-calowe ekrany wymagają stosunkowo dużej odległości, z której będą oglądane. Niezbędny w tym przypadku staje się duży pokój, w którym z pewnością zmieszczą się kolumny podłogowe, duży subwoofer i dwie pary głośników efektowych. Zapewni to nam dobre pokrycie pokoju dźwiękiem i wrażenia odsłuchowe na wysokim poziomie.
Czy przy doborze urządzeń można łączyć ze sobą różne marki? Wiele osób posiada już pewne komponenty, jak chociażby kolumny z zestawu stereo i zastanawia się, czy możliwe jest ich połączenie z innymi głośnikami. Odpowiedź brzmi: możliwe. Trzeba jednak pamiętać o tym, że nie wszystkie głośniki mają taką samą specyfikację techniczną i charakterystykę dźwięku. Jeżeli ktoś nie ma pewności, najbezpieczniej jest kupować głośniki tego samego producenta, a jeszcze lepiej tej samej serii czy linii produktów. Dzięki temu będziemy pewni jakości otrzymanego dźwięku. Dobrym rozwiązaniem jest także kontakt z firmą zajmującą się profesjonalnie wyposażaniem pokoi w systemy kina domowego. Pracujący tam ludzie posiadają szeroką wiedzę na temat wszelakiego sprzętu audio video i jego konfiguracji, będą więc mogli odpowiednio dobrać brakujące komponenty.